Herken je dit?
Mijn arts stelt een behandelplan voor en ik moet zelf op dat moment bepalen of ik dit wel of niet wil. Ik voel me onzeker omdat ik niet weet wat de arts precies voorstelt en wat daarvan de consequenties zijn. Wanneer ik dat aangeef zegt de arts doodleuk: “U hoeft geen behandeling te ondergaan. Dan doen we het toch gewoon niet?”
Tja, en dan? Elke dag pijn is ook geen oplossing. Heb ik wel een keuze? De arts draait de duimschroeven nog wat aan met een vriendelijk: “Wat wilt u? Wilt u het wel of wilt u het niet? Het is uw keuze.”
Keuze? Dit is geen leven. Dus ik besluit ja te zeggen op deze behandeling die volgens de arts de beste optie is. Hij zal het wel weten. Hij is de expert.
En toen stond ik op de gang. Een miljoen vragen schoten door mijn hoofd. Waar heb ik ja tegen gezegd? Wat gaan ze doen? Wanneer vindt het plaats? Hoe lang duurt het herstel? Wat zijn de risico’s? Waarom heb ik deze vragen niet gesteld aan de arts?
Vaak komen de vragen pas na het gesprek met de arts. Vragen die komen als we op de gang staan, of naar huis rijden, of pas een week later. Dan is het te laat of toch niet?
Welke vragen kunnen we stellen aan onze arts en hoe komen we na ons gesprek met de arts achter de antwoorden op vragen die we niet gesteld hebben?
Het is nooit te laat om vragen te stellen. Maak een lijstje van de vragen die je nog wilt stellen. Bel de afdeling van het ziekenhuis waar de ingreep plaats vindt. Bespreek de vragen met de assistente (vaak kan zij al een deel beantwoorden). De assistente zal de vragen die echt door de arts zelf beantwoord moeten worden doorspelen aan de arts of een bel-afspraak inplannen waarin de arts jou belt (hier worden uiteraard wel kosten voor in rekening gebracht).
Vragen om te stellen aan de arts:
- Wat houdt de behandeling in/Wat gaat u doen? (Soms kan het beter zijn om te vragen: “kunt u mij stap voor stap het proces van de behandeling vertellen?”) Wees niet boos als de arts je verwijst naar een folder over de behandeling. Deze folders zijn speciaal opgesteld voor de patiënten die deze behandeling ondergaan en bevatten veel informatie. Begrijp je het dan nog niet helemaal geef dan duidelijk aan welk onderdeel je niet begrijpt.
- Wat zijn de risico’s? Alle behandelingen hebben risico’s. Laat je goed voorlichten zodat je een weloverwogen keuze kunt maken.
- Krijg ik vooraf antibiotica toegediend? Dit is belangrijk om te weten. Door antibiotica worden ook je darmbacteriën (darmflora) aangetast. Mensen die al buikklachten hebben kunnen hier heel heftig op reageren met buikpijn, diarree etc. De meeste van deze klachten zijn te voorkomen door een goed darmpreparaat (probiotica) te slikken. Begin twee weken van te voren met het darmpreparaat en ga door tot twee-drie weken na de behandeling of na het beëindigen van de antibioticumkuur. Het is niet noodzakelijk dat een arts dit darmpreparaat voorschrijft, maar je kunt er wel naar vragen. Jammer genoeg zien nog niet alle artsen hier het nut van in, hoewel het in sommige landen standaard is. Wees gerust, je kunt het zelf halen bij een goede drogist of apotheek. Laat je goed voorlichten over het juiste darmpreparaat dat bij jou past.
- Wat is mijn prognose als ik de behandeling niet onder ga? Prognose is: de voorspelling over het verloop van de kwestie (in dit geval: de pijn). Je hebt altijd het recht om een behandeling te weigeren. Tevens heb je altijd recht op bedenk tijd. Al geven veel artsen deze niet en dringen ze aan op een directe beslissing. Ook hier geldt: laat je goed voorlichten.
- Hoe lang duurt het voordat ik het effect merk van de behandeling? De arts zal waarschijnlijk antwoorden met een gemiddeld minimum-maximum periode. Maar de arts kan deze vraag niet altijd beantwoorden. Dit komt doordat de reactie op de behandeling per persoon sterk kan verschillen. Het kan ook voorkomen dat de behandeling nog zo nieuw is dat er niet voldoende gegevens beschikbaar zijn.
- Hoe lang duurt het herstel van ingreep? Ook deze vraag zal de arts waarschijnlijk beantwoorden met een gemiddeld minimum-maximum periode. Maar ook hier kan het voor komen dat de reactie per persoon zo sterk kan verschillen dat de arts deze vraag niet kan beantwoorden.
- Voert u zelf de behandeling bij mij uit? Dit is een kwestie van vertrouwen. Vaak zijn er meerdere artsen die de behandeling kunnen uitvoeren, soms niet. Je mag altijd vragen of de arts waar je het gesprek mee hebt zelf de behandeling bij je uitvoert. Het kan wel zijn dat je dan langer moet wachten voordat je aan de beurt bent.
- Zijn er ook alternatieven voor deze behandeling? Zo ja, wat zijn de verschillen met de behandeling die u voorstelt? Soms is het antwoord op deze vraag nee. Accepteer dat.
- Waar kan ik een kopie aanvragen van mijn röntgenfoto/mri/scan etc. Zorg dat je altijd zelf een kopie aanvraagt van jouw scan of test. Deze kun je meenemen naar de andere specialisten en (alternatieve) therapeuten. Meestal moet je betalen voor de cd en het brandproces (tussen de €10-€30). Ziekenhuizen mogen wel de conclusie/uitslag delen, maar ze mogen geen privé-gegevens (de daadwerkelijke scan zelf) versturen. Dit heeft te maken met de strenge wet op bescherming van persoonsgegevens. Als je wilt dat de volgende specialist ook het daadwerkelijke plaatje kan zien, zal je daar zelf voor moeten zorgen.
- Wilt u mij een kopie sturen van de verwijsbrief? Niet elke arts zal hier toestemming voor geven, ook al heb je hier recht op. Blijf vriendelijk en beleefd. Het is nieuw voor artsen dat hun patiënten assertief zijn en vragen om inzicht in hun eigen zorgdossier. Krijg je geen toestemming. Geen probleem, dan vraag je het aan je huisarts (lees meer hierover in fouten voorkomen in je zorgdossier).
- Mag ik lezen wat u zojuist over mij heeft opgeschreven? Niet elke arts zal hier toestemming voor geven, ook al heb je hier recht op. Blijf vriendelijk en beleefd. Het is nieuw voor artsen dat hun patiënten assertief zijn en vragen om inzicht in hun eigen zorgdossier.
Mag je dit wel lezen dan kun je snel de conclusies die de arts heeft getrokken controleren met jouw eigen verhaal. Het kan immers gebeuren dat de arts iets wat je zegt anders heeft begrepen dan jij het bedoelde (lees meer hierover in fouten voorkomen in je zorgdossier). Ga NIET alle vaktermen uitvragen. De arts moet in het dossier deze vaktermen gebruiken om naar collega’s eenduidig aan te geven wat hij heeft onderzocht en wat zijn conclusies zijn. De arts heeft geen tijd om deze vaktermen aan jou uit te leggen.
Download nu je CHEATSHEET ARTS om je gesprek met je arts voor te bereiden.
Welke vragen stel je NIET aan je arts?
- Doet het pijn? Pijn is een sensatie in je lichaam die voor iedereen anders voelt. Een arts kan niet voorspellen hoe jij de behandeling zal ervaren. Niemand kan jou vertellen hoeveel pijn iets doet. Pijn is persoonlijk. Je kunt wel aangeven op een schaal van 1-10 hoe heftig de pijn is die je voelt (hierbij is 1 geen pijn en 10 ondraaglijke pijn/de ergste pijn die je je kunt voorstellen). Met dit cijfer kun je bepalen hoeveel meer of minder pijn je hebt ten opzichte van de vorige keer. Het is echter niet te vergelijken met het cijfer van anderen. Een 7 voor mij kan heel anders voelen dan een 7 voor jou. Je kunt beter vraag 5-7 stellen.
- Wat zou u doen als u in mijn plaats staat? Dit lijkt een goede vraag om te stellen, maar dat is het niet. Artsen mogen deze vraag eigenlijk niet beantwoorden. Zij mogen je adviseren in jouw keuze en ze zullen hun best doen om het beste behandelplan voor te stellen. Maar ze mogen je niet beïnvloeden met hun eigen mening.
- Kan ik een second opinion krijgen? Dit is een vertrouwenskwestie. Als je vraagt om een second opinion geef je eigenlijk aan dat je het oordeel van je huidige arts niet vertrouwt. Terwijl je als patiënt soms gewoon meer informatie wilt over mogelijke alternatieven. Lees meer hierover in second opinion.
Wat is jouw ervaring met een arts op de pijnpoli, rugpoli of andere afdeling/kliniek?
Help anderen door jouw ervaring hieronder te delen: